Yapay zeka, teknolojinin sınırlarını genişletmeye devam ederek 2023 yılında çığır açan gelişmelere imza attı. Bu yıl, yapay zeka alanındaki ilerlemelerle birlikte, bilim ve endüstri arasındaki uçurum giderek daraldı. Makine öğrenmesi ve derin öğrenme algoritmalarındaki önemli yenilikler, daha akıllı ve özelleştirilmiş çözümlerin önünü açtı. Ayrıca, 2023'te yapay zekanın sağlık, otomotiv, finans ve daha birçok sektörde nasıl etkili olduğuna dair heyecan verici gelişmeler yaşandı. Bu yazıda, yapay zeka dünyasının bu dönemdeki önemli başlıklarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Evet, belki de tahmin ettiniz. Bu giriş paragrafını OpenAI’ın 30 Kasım 2022'de tanıttığı ve 1 milyonu aşkın kullanıcıya ulaşması yalnızca 5 gün süren ChatGPT yani yapay zeka yazdı. 2023’te teknolojiden aklımızda ne kaldığını düşündüğümüzde, ilk sırada yapay zeka kavramını görüyoruz. Bugüne dek müşterilerinin yüksek teknolojileriyle iş süreçlerini dönüştürmeleri için çalışan BTC Bilişim Hizmetleri olarak; yönetim kurulu odalarında dahi iki kat daha fazla konuşulan bu çığır açan teknolojiye dair gelişmeler olgunlaşırken bazı temel soruların üzerinden geçmenin önemine inanıyoruz. Bu sebeple bu yazımızda “Yapay zeka nedir?”, “Yapay zekanın kullanım alanları nelerdir?”, “Yapay zeka iş süreçlerinde verimliliği nasıl sağlıyor?” gibi soruların yanıtlarına odaklanacağız.
Yapay zeka nedir?
Britannica'ya göre yapay zeka, dijital bir bilgisayarın veya bilgisayar kontrollü bir robotun, genellikle akıllı varlıklarla ilişkilendirilen görevleri yerine getirme yeteneğidir. Stanford Profesörü John McCarthy’ye atfedilen yapay zeka teriminin, McCarthy tarafından da “akıllı makineler yapma bilimi ve mühendisliği” olarak tanımlandığı biliniyor. Yapay zeka, bugüne dek mühendislik ve bilimin, ilk kez öğrenme yeteneğine sahip algoritmalar oluşturma becerisini tanımladığına işaret ediyor. Yapay zeka kavramındaki zeka kelimesi, insanla ilişkilendirilen birden fazla yetenekle tanımlanıyor. Dolayısıyla bugünün yapay zeka teknolojilerinin, öğrenme, akıl yürütme, problem çözme, algılama ve dil kullanımı yeteneklerini kullanması bekleniyor. Yapay zeka temelde, büyük ölçekli veri setlerini, dil modelleriyle işleyen ve bu işlemler sonucunda öğrenen, öğrendiklerine göre akıl yürütebilen ve bu akıl yürütmeleri anlamlı çıktı ve yanıtlara dönüştürebilen bir teknoloji olarak açıklanabiliyor.
Yapay zekanın kullanım alanları: En popüler uygulamalar
Son kullanıcı bazında örneklerini Midjourney, ChatGPT, Adobe Firefly gibi üretken yapay zeka (generative AI) araçlarıyla görmüş olsak da, yapay zeka aslında yıllardır iş süreçlerinde de aktif olarak kullanılıyor. Elbette son gelişmeler ve Büyük Dil Modelleri (Large Language Models | LLM) ile öğrenme yeteneği, yapay zekanın kullanım olanaklarını ve farklı iş süreçlerindeki gerçek dünya uygulamalarını artırıyor. Her iş sürecinin tekrar eden aşamaları olduğu, her iş fonksiyonunda verinin içgörü elde etmek ve eyleme geçirilebilir kararlar almak için önemli olduğu düşünüldüğünde, yapay zekanın kullanım alanları da çeşitleniyor. Birkaçına göz atalım:
- Tedarik zinciri yönetimi:
Gartner’ın bir araştırması, tedarik zinciri liderlerinin önümüzdeki 12 ay içinde üretken yapay zekayı uygulamayı planladığını, %14’ünün hâlihazırda uygulama aşamasında olduğunu gösteriyor. Yapay zekanın tedarik zincirinde uygulama alanları, arka ofis otomasyonu ve süreç belgeleme gibi konular, robotik süreç otomasyonu ve konuşabilen yapay zeka (conversational AI) çözümleriyle ilişkileniyor. Küresel salgından bu yana şirket başarısı için kilit bir rol üstlendikleri daha da iyi anlaşılan tedarik zinciri liderleri, yapay zekayı tahmine dayalı analiz için de kullanabiliyor. Örneğin hediye dönemlerinde veya kampanya haftalarında olası talep yoğunlukları ve kesinti riskleri, farklı veri setleri kullanılarak tahminlenebiliyor.
- Müşteri ilişkileri ve müşteri deneyimi:
Özellikle metin tabanlı müşteri ilişkileri ve müşteri hizmeti deneyimlerinde, müşterilerden gelecek yanıt, soru ve talepler, yapay zeka araçlarıyla analiz edilebiliyor. Bu sayede CX yöneticileri, metin analizine daha az, bu analizlerin sonuçlarına göre karar almaya ise daha fazla zaman ayırabiliyor. Müşterilerin bir satın alma veya satış sonrası süreçte deneyimlediği acı noktaları, yapay zeka sayesinde daha kolay keşfedilebiliyor. Öte yandan sohbet edebilen yapay zeka, chatbot’lar aracılığıyla müşterilere daha az insan gücüyle daha nitelikli yanıtlar ve destek hizmetleri sunmayı da mümkün kılıyor. IBM tarafından yürütülen bir araştırma, 10 CX yöneticisinden 7'sinin, yapay zekanın CX'e yaklaşımlarını temelden değiştireceğini söylediğini gösteriyor.
- İnsan kaynakları:
Yapay zekanın etkileri, İK fonksiyonunda da görülüyor. Şubat 2023’te ABD’de gerçekleştirilen bir araştırma, 2 şirketten birinin (%49) ChatGPT’yi İK süreçlerinde kullandığını gösteriyor. Yapay zeka, işe alım süreçlerinde, iş tanımı hazırlama gibi başlıklarda İK çalışanlarının hayatını kolaylaştırırken, değerlendirme süreçlerinde de daha yetkin ve derinlemesine taramalar yapmayı kolaylaştırıyor. Bu sayede işletmeler, bir pozisyon için tam anlamıyla doğru adayı keşfetmek konusunda yapay zekanın gücünden yararlanabiliyor.
- Pazarlama ve satış:
Pazarlama ve satışın müşteri deneyimi başlığının önemli iki ayağı olduğu düşünüldüğünde, yapay zeka pazarlama ve satış departmanlarının çalışma biçimlerine de etki ediyor. Bugünün müşterisi, satış süreçlerinde daha kişiselleştirilmiş deneyimler arıyor. İşletmeler, yapay zeka sayesinde tüm müşteri yolculuğunu yapay zeka destekli önerilerle hiper ölçekte kişiselleştirebilme olanağı buluyor. Ayrıca çeşitli müşteri segmentlerinin hangi aşamada satın almaya cesaret duyduğu, hangi aşamada satın almadan vazgeçtiği, bu aşamalarda ne gibi motivasyonlarla hareket ettiği gibi anlamlı içgörüler, yapay zeka sayesinde daha kolay ve hızlı bir biçimde elde edilebiliyor. Pazarlama cephesindeki güncel araştırmalardan biri, pazarlama profesyonellerinin %64’ünün (neredeyse 3 kişiden 2’si), önümüzdeki 12 ay içinde yapay zekanın başarı için kritik öneme sahip olacağını söylediği görülüyor.
SAP’nin yapay zeka portföyü
Kurumsal uygulama yazılımı pazarının küresel lideri SAP, yapay zekanın işe uygun, güvenilir ve sorumlu bir teknoloji olması için çalışıyor. Yapay zeka trenine ChatGPT furyasından çok daha önce liderlik eden SAP, halihazırda 17 çözümüyle 26 binden fazla SAP bulut müşterisine birden fazla senaryo ve iş ortağı çözümü üzerinden SAP Business AI’a (iş süreci odaklı yapay zekaya) erişme olanağı sunuyor. Kurumların veri altyapısına ve sektörel ihtiyaçlara uyarlanan SAP Business AI, uygun ölçekte daha akıllı kararlar alınmasını ve verimliliğin artırılmasını sağlıyor. İş süreçlerinde yapay zeka, sektörün en geniş iş verileri üzerinden geliştirilen yapay zeka, etik ve veri gizliliği standartları üzerine kurulan yapay zeka gibi çözümlerin arkasında, SAP’nin 50 yılı aşkın sektörel deneyimi ve son dönemde yapay zekaya odaklanan yapılanma ve çalışmaları öne çıkıyor.